Serie - Vaderlandsche Historieplaten voor scholen en huisgezinnen |
|
 |
| Jaar | 1855 (1e druk), 1862 (2e druk) |
|---|
| Uitgeversnaam op de plaat | |
|---|
| Serie titel | Vaderlandsche Historieplaten voor scholen en huisgezinnen |
|---|
| Auteur | J.J. Eichmann en H.A. Altman |
|---|
| Illustrator | T.C. Bruining |
|---|
| Maten bxh [cm] | 50x33 |
|---|
| Lithograaf/Drukker | Steendruk P.W.M. Trap |
|---|
| Techniek | Lithografie |
|---|
| Handleiding | |
|---|
| Bijzonderheden | Uit Antiquariaat Quaeckernaeck (http://boekverzoek.nl/page14.php):
Schoolplaten door Bruinings onder redactie van Eichman en Altmann
In 1855 wordt een serie schoolplaten op de markt gebracht voor de vaderlandsche geschiedenis. Vaak zijn schoolplatenseries tot dan toe uit Duitsland overgenomen en ondertiteld of vertaald. Bij deze serie lijkt het naar alle waarschijnlijkheid om een Nederlandse uitgave te gaan en daarmee de eerste Nederlandse uitgave voor het geschiedenisonderwijs. Die veronderstelling wordt ondersteund door correspondentie voorafgaand aan de publicatie van de serie. Daarnaast gaat het over de Nederlandse vaderlandse geschiedenis. Mogelijk heeft de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen (’t NUT) een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de serie. Meerdere vervaardigers van de serie waren lid van het NUT de ook van het Nederlands Onderwijzers Genootschap (NOG).
De betrokkenen bij de serie zijn uitgeverij L. de Fouw uit Goes, de redacteuren Eichman en Altmann, tekenaar Bruining en mogelijk tekenaar Bos. Daarnaast heeft Elberts een bijdrage geleverd als secretaris van een commissie die betrokken was bij de uitgave. Bij de productie van de serie zijn steendrukker P.W.M. Trap en zijn Haagse lithograaf Nunnink betrokken. De auteur van de beschrijvingen bij de platen is W. Swart.
Dat Bruining de illustrator was, is bekend door zijn signatuur en monogrammen. In een artikel van Frederik Muller (Amsterdam, 1870) wordt ook ene Bos als illustrator genoemd. Mogelijk door het handschrift van Bruining worden bij zijn naam zowel de voorletters F.C. (niet juist) en T.C. gebruikt. Bij zeker 54 platen zijn ‘voortekeningen’ bewaard, soms verschillende versies.
De serie heeft meerdere drukken gekend. De eerste is uit 1855 en de tweede druk is uit 1862. Kort na de publicatie van de serie zijn ook beschrijvingen van de platen verschenen (1857, Goes, 1865 Amsterdam (geheel omgewerkte druk) ). Beide drukken telden 60 platen. Zij zijn in afleveringen uitgegeven. Het gaat bij de uitgave van 1862 om 5 maal 12 platen. De eerste (proef)plaat die genoemd wordt bij intekening voor de serie betreft Aankomst der Batavieren, maar het is niet duidelijk in welke volgorde de platen zijn uitgegeven. De platen zijn niet genummerd. De door Trap gemaakte platen hebben een afmeting van 36 x 27 cm [VB: 50x33 volgens http://www.vandiepenstichting.nl] en zijn gedrukt in zogenaamde tintdrukken: zwarte voorstelling op een lichtbruine ondergrond, waaraan witte partijen zijn toegevoegd (of: toonlithografie in zwart met een toonblok in beige). De prijs van de platen was toentertijd fl. 10.00 voor onderwijzers en fl. 15.00 voor anderen.
Het leesboekje Geschiedenis des Vaderlands is ‘een leesboekje voor de hoogste klasse der lagere scholen, naar aanleiding en bij de beschouwing der Historieplaten, uitgegeven onder toezigt der Heeren J.H. Eichman, Instituteur te Leiden en H. Altmann, Hoofdonderwijzer aan de Departementale School te Rotterdam; door W. Swart, Onderwijzer te Goes’ Het bestaat uit twee stukje Tot den vrede te Munster en Van den vrede te Munster tot 1857. De boekjes zijn uitgegeven door L. de Fouw uit Goes.
Bron: Krul, R., ‘De vaderlandse historieplaten van een Leidse tekenmeester, Geschiedenis en didactiek in onderwijskringen van het Nut’. In Jaarboekje voor geschiedenis en oudheidkunde van Leiden en omstreken (89), 1997, p. 67-99. |
|---|
|
Producten
|
Catalogi 
